Hướng dẫn chơi chứng khoán đơn giản dễ hiểu cho người mới bắt đầu

Bước 1: Trước khi đi tìm hiểu "chơi" chứng khoán, bạn cần nắm dược những nội kiến thức thức cơ bản sau.

Chứng khoán là gì?

Theo khoản 1 điều 4 của luật chứng khoán, chứng khoán gồm:

• Cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ
• Chứng quyền, chứng quyền có đảm bảo, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký
• Chứng khoán phái sinh
• Các loại chứng khoán khác do Chính phủ quy định.

Thông thường mọi  người thường nói với nhau về việc đầu tư chứng khoán, thực chất là bạn đầu tư vào mua cổ phiếu. Ngoài ra bạn cũng có thể mua các chứng quyền, chứng quyền có đảm bảo hoặc chứng khoản phái sinh, các loại này cũng được coi là đầu tư chứng khoán.

Cổ phiếu là gì?

Theo Khoản 2 Điều 4 của Luật Chứng khoán năm 2019, cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần vốn cổ phần của tổ chức phát hành. Điều này được hiểu rằng nếu bạn chi tiền mua một lượng cổ phiếu của một công ty nào đó thì lượng cổ phiếu mà bạn sở hữu là giấy chứng nhận số tiền bạn góp vào vốn của công ty, lúc này bạn đã trở thành một cổ đông của công ty.

Dưới dây là ví dụ cụ thể của một cổ phiếu:

Lợi nhuận của việc đầu tư cổ phiếu đến từ đâu?

Chắc hẳn bạn cũng đã thắc mắc lợi nhuận từ đâu mà ra. Thực chất lợi nhuận bạn kiếm được là từ việc mua hoặc bán cổ phiếu trên thị trường, lợi nhuận mà bạn thu được có thể kiếm từ hình thức sau:

• Hưởng giá chênh lệch (chênh lệch giữa giá mua và giá bán)
• Hưởng cổ tức (băng tiền mặt hoặc bằng cổ phiếu)

Hưởng giá chênh lệch là thế nào?

Công thức sau đây sẽ tính được lợi nhuận của bạn khi mua hoặc bán cổ phiếu:

Lãi (lỗ) = (giá bán - giá mua) * số lượng cổ phiếu - (thuế + phí giao dịch)

Ta xét một ví dụ sẽ khiến bạn dễ hình dung hơn:

• Số lượng cổ phiếu bạn mua vào :12,000 cổ phiếu
• Giá mua  là: 15,000 vnđ
• Giá bán là: 20,000 vnđ
• Thuế 0.1% giá trị của giao dịch (thuế chỉ áp dụng với việc bán cổ phiếu)
• Phí giao dịch là: 0.15% giá trị giao dịch
• Khi đó, lợi nhuận của bạn sẽ được tính:
• Phí giao dịch khi mua: 15,000 * 12,000 * 0.15% = 270,000 vnđ
• Phí giao dịch khi bán: 20,000 * 12,000 * 0.15%= 360,000 vnđ
• Thuế giao dịch: 12,000 * 20,000 * 0.1% = 240,000 vnđ
• Lợi nhuận = (20,000 - 15,000) *12,000 - (270,000 + 360,000 + 240,000) = 59,130,000

Hưởng cổ tức là gì?

Khi công ty kinh doanh có lãi số tiền mà công ty trả cho bạn được gọi là cổ tức

Ví dụ:

Nếu tiền cổ tức công ty trả 3k vnđ/cổ phiếu và bạn đang có 11,000 cổ phiếu thì tiền cổ tức bạn nhận được từ công ti là 33,000,000 vnđ 

Chứng khoán phái sinh là gì?

Theo Khoản 9 Điều 4 của Luật Chứng khoán 2019, chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, trong đó xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.

Chứng quyền là gì?

Cũng giống với chứng khoán phái sinh, chứng quyền là một công cụ phức tạp với những người mới biết đến đầu tư

Bước 2: Bạn sẽ tìm hiểu sâu hơn về cách "chơi" chứng khoán.

Mở tài khoản chứng khoán ở đâu là tốt nhất 

Bạn hãy chọn một công ty có uy tín, chất lượng để mở tài khoản chứng khoán, mỗi công ty đăng kí sẽ có các quy định và luật khác nhau nên bạn hãy tìm hiểu kĩ trước khi lựa chọn công ty nhé!!

Cách xem bảng giá chứng khoán chính xác?

Mức giá mua, giá bán sẽ được thể hiện trên bảng giá này, bạn có thể xem khối lượng mua, khối lượng bán mà mọi người đặt lệnh trên sàn. Từ các số liệu đó, bạn có thể nghiên cứu và đầu tư, mua bán cổ phiếu sao cho hợp lý mua ở mức giá phù hợp và bán với mức giá hợp lý. Đối với từng công ty chứng khoán khác nhau sẽ có các bảng chứng khoán khác nhau

Thị trường chứng khoán nào bạn cũng có thể lựa chọn sử dụng thực chất vì nó không ảnh hưởng gì đến việc đầu tự của bạn. Bảng giá khác nhau chỉ khác nhau ở phần giao diện còn lại về giá mua bán, các thông tin còn lại đều giống nhau

Thời gian giao dịch trên sàn như thế nào?

Bất kì một trò chơi nào cũng phải có luật chơi và sàn chứng khán cũng vậy, mỗi sàn chứng khán luân tồn tại cách chơi mà người chơi phải tuân theo khi tham gia. Ở Việt Nam ta hiện nay có 3 sàn chứng khoán đó là: Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX),  Sàn giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HOUSE), sàn giao dịch UPCOM, và tên gọi tắt của  những sàn chứng khoán mà được người chơi hay gọi đó là sàn.

Từ thứ Hai đến thứ Sáu tất cả các sàn đều hoạt động, trừ những ngày cuối tuần và lễ tết các sàn sẽ tạm đóng

Các sàn sẽ thực hiện giao dịch bắt đầu và 9h sáng và kết thúc vào lúc 14h45 và trong một ngày giao dịch sẽ có giờ nghỉ từ 11h30 đến 13h (nghỉ trưa)

Khớp lệnh định kì và khớp lệnh liên tục được nhắc đên ở bảng trên hai lệnh này là khác nhau và tất nhiên sẽ có thời gian khớp lệnh khác nhau.

Lệnh ATO và ATC – Phiên khớp lệnh định kỳ là gì?

Ở 15 phút đầu tiên và 15 phút cuối cùng của phiên giao dịch sẽ diễn ra phiên khớp lệnh định kì. Phiên khớp lệnh định kì  được diễn ra mục đích là xác định được mức giá mở cửa và đóng cửa sau một ngày giao dịch 

 Ở phiên giao dịch này mức giá mở cửa và mức giá đóng cửa được xác định dựa trên mức giá khớp lệnh cao nhất ở 15 phút đầu và 15 phút cuối của một ngày giao dịch. Trong phiên khớp lệnh định kì này sẽ tồn tại lệnh ATO (at the open) và lệnh ATC (at the close). Đây là hai lệnh thuộc loại chỉ khối lượng mà không có mức giá cố định, hai lệnh này được ưu tiên khớp trước tất cả các lệnh khác

Ví dụ:

Ta có một phiên mở ATO ngày 24/10/20xx ta có danh sách lệnh của một só cổ phiếu (XYZ) như sau ( đơn giá: nghìn đồng):

Lưu ý:

Khi sử dụng các lệnh mua bán, các lệnh này sẽ không được khớp ngay trong phiên khớp lệnh định kì mà phải chờ hết 15 phút sau khi nhập lệnh kết thúc

Sau khi kết thúc 15 phút nhập lệnh hệ thống của sàn sẽ tổng kết lại bằng cách tính tổng lũy kế khối lượng mua (theo mức giá giảm dần) và khối lượng bán ( theo mức giá tăng dần) 

Ví dụ, Ta có bảng sau:

Ta có kết quả như sau:

Khối lượng khớp lệnh lớn nhất ta thấy được là tại mức giá 20.1 có khối lượng là 13,000 cổ phiếu. Do đó ta xác định được mức giá mở cửa của phiên giao dịch ngày 24/10/20xx 20,100đ/CP với mức khối lượng giao dịch là 13,000 cổ phiếu

Nếu bạn mua cổ phiếu ở mức giá bằng hoặc lớn hơn 20.1 hoặc có thể mua bằng lệnh ATO thì bạn sẽ đều khớp lệnh ở mức giá là 20.1. Bạn sẽ không thể mua được bất kể một cổ phiếu nào nếu bạn đặt mức giá mua thấp hơn 20,1

Nếu bạn bán cổ phiếu ở mức giá thấp hơn hoặc bằng 20.1 hoặc bạn bán bằng lệnh ATO thì bạn sẽ đều khớp lệnh bán ở mức giá là 20.1. Nếu như bạn bán cổ phiếu với mức giá cao hơn 20,1 thì bạn cũng không thể bán được cổ phiếu nào cả.

Ví dụ trên đã giải thích khá rõ cho bạn. Tương tự như ví dụ trên lệnh ATC cũng được thực hiện theo cách thức tương tự.

Chú ý:

Gia tham chiếu - là một thuật ngữ được sử dụng thường xuyên.

Giá đóng cửa của phiên giao dịch liền trước đối với 2 sàn HOSE và HNXi chính lá  giá tham chiếu.

Phiên khớp lệnh liên tục là gì

Các lệnh mua, lệnh bán sẽ được khớp ngay lập tức tại phiên giao dịch này sau khi bạn nhập thông tin vào hệ thống. Loại lệnh được sử dụng nhiều ở phiên này là lệnh LO ( lệnh  giới hạn, limit order)

Lệnh LO là là lệnh được sử dụng để yêu cầu mua hoặc bán ở mức giá xác định (mức giá bạn muốn đặt) hoặc tốt hơn

Ta xét một ví dụ:

Cổ phiếu XYZ có dư đang được bán với mức giá là 20.5 so với khối lượng 3600 cổ phiếu. Giả sử bạn đặt mua cổ phiếu này với mức giá cao hơn 20.5 cụ thể là 20.6 với  khối lượng mua là 1,200 cổ phiếu. Nếu bạn đồng ý mua với mức giá 20.6, trong trường hợp này mức giá 20.5 được coi là mức giá tốt hơn với yêu cầu của bạn.

Khi đó lệnh mua - bán sẽ ngay lập tức được khớp lệnh. Bạn sẽ khớp được 1,200 cổ phiếu tại mức giá là 20.5 (hoặc có thể là 20.6 nếu bạn đặt LO là 20.6). Dư bán còn lại tại mức giá 20,5 là 2,600 cổ phiếu

Những lệnh được sử dụng khi mua bán?

Ngoài các lệnh ATO, ATC, LO đã nói bên trên và được lấy ví dụ thì trong phiên khớp lệnh liên tục còn sử dụng một sô các lệnh sau nữa bao gồm: MP, MTL, MOK, MAK…. Tuy nhiên việc bạn biết và sử dụng được hết các lệnh này là không cần thiết . Đối với những nhà đầu tư mới thì chỉ cần biết và hiểu về lệnh ATO, ATC, LO là được rồi.

Bước 3: Thực chiến – Tìm kiếm cổ phiếu tốt như thế nào?

Khi các nhà đầu tư mới bước vào thị trường chứng khoán hầu hết sẽ đặt câu hỏi: "Bây giờ mua cổ phiếu thế nào được?"

Thực tế để có thể tìm kiếm cổ phiếu để mua sẽ có nhiều cách để bạn bắt đầu. Ở bước này sẽ có 2 vấn đề chính 

1. Tìm kiếm thông tin về cổ phiếu ở đâu?
2. Chọn lọc cổ phiếu như thế nào?

Tìm kiếm thông tin về cổ phiếu ở đâu?

Bạn có thể tham khảo một số cách sau đây

Cafef là nơi giúp bạn cập nhật thông tin về thị trường tài chính, tin tức về cổ phiếu,

Đây được coi là trang thông tin cập nhật tin tức cổ phiếu hết sức nhanh chóng

Bạn cần tải dữ liệu báo cáo tài chính (dạng excel, pdf) của doanh nghiệp?

Hầu hết các Ctck đều hỗ trợ vấn đề này, tuy nhiên, dữ liệu của Ctck Tân Việt (TVSI) được khá nhiều người lựa chọn sử dụng vì dữ liệu của TVSI được chuẩn hóa khá tốt và dễ dàng tải về để sử dụng cho việc phân tích.

Chọn lọc cổ phiếu như thế nào?

Thường thì sẽ có 2 kiểu đầu tư đó là:

•  Phân tích kĩ thuật
• Phân tích cơ bản

Nếu bạn muốn tìm hiểu về phân tích kỹ thuật thì  mềm Amibroker sẽ hỗ trợ bạn có thể để xây dựng các chỉ báo kỹ thuật hỗ trợ cho việc mua bán thuận tiện hơn.

Bài viết  này sẽ giới thiệu đến bạn 2 phương pháp chọn lọc đang phổ biến trên thị trường

Phương pháp CANSLIM

Đây được coi là một phương pháp khá nổi bật vì tính toàn diện của nó, phương pháp này có thể kết hợp phân tích cơ bản các và phân tích kĩ thuật. Phương pháp này rất dễ sử dụng, dễ thực hiện và khá phù hợp với thị trường Việt Nam

Do vậy nếu bạn là một người mới bắt đầu, bạn nên lựa chọn sử dụng phương pháp này

Phương pháp 4M

Phương pháp này được lấy ý tưởng từ trường phái đầu tư giá trị của Warren Buffett.

4 vấn đề quan trọng ở thi trường cổ phiếu được viết tắt trong 4 chữ M;

• Meaning: Công ty có ý nghĩa với bạn
• Moat: Công ty có lợi thế cạnh tranh
• Management: Công ty có đội ngũ quản trị tốt
• Margin of safety: Cổ phiếu có biên an toàn đủ lớn (giá cổ phiếu < giá trị nội tại của công ty)

Bước 4: Tăng tốc – Làm thế nào để phân tích và định giá 1 cổ phiếu?

Khi bạn đã thực hiện được các bước trên, bạn đã có thể kiếm được từ 15-20%  lãi ở một vài cổ phiếu

Nhưng nếu bạn thực sự coi chứng khoán là một kênh đầu tư và có thể kiếm tiền lâu dài thì bạn cần học thêm cách phân tích và định giá cổ phiếu 

Ở bước này ta sẽ cần tìm hiểu các vấn đề sau:

• Làm thế nào để đọc hiểu và phân tích báo cáo tài chính?
• Làm thế nào để định giá 1 cổ phiếu?

Đọc và phân tích báo cáo tài chính như thế nào?

Ngôn ngữ sử dụng trong đầu tư chứng khoám chính là báo cáo tài chính

Nói theo một cách khác thì nếu bạn muốn đầu tư tài chính thì bạn phải biết đọc báo cáo tài chính (BCTC). Bất cứ ai làm giàu từ chứng khoán cũng phải biết đọc báo cáo tài chính. 

Định giá một cổ phiếu như nào?

Bạn sẽ cần một số kiến thức về excel ở phần này. Bạn nên tìm hiểu nhiều hơn các tài liệu về việc đánh giá cổ phiếu khác nhau

Điều đương nhiên là bạn phải nắm chấc và biết nhiều phương pháp định giá để có thể áp dụng cho từng doanh nghiệp, lĩnh vực, ngành nghề khác nhau

Một điều quan trọng bạn cần nhớ nếu bạn chưa xác định được  giá trị cổ phiếu thì việc mua hoặc bán cổ phiếu của bạn sẽ không được coi là đầu tư mà đó lại là đánh bạc

Bước 5: Làm giàu – Kiếm tiền dài hạn từ cổ phiếu như thế nào?

Đây là bước  cuối cùng chúng ta  sẽ quan tâm đến 2 vấn đề đó là:

1. Đầu tư giá trị – kiếm tiền dài hạn từ cổ phiếu như thế nào?
2. Xác định lợi thế cạnh tranh bền vững của doanh nghiệp như thế nào?

Đầu tư giá trị – kiếm tiền dài hạn từ cổ phiếu như thế nào?

Đối với người mới chơi chứng khoán đó là: "Áp dụng chiến lược của các nhà đầu tư thành công"

Theo Sort.vn thì Đầu tư giá trị là phương pháp tối ưa và hiệu quả cao nhất bởi vì:

• Có lợi nhuận cao
• Rủi ro thấp có khả năng bảo toàn vốn cao
• Khả năng kiếm tiền trong dài hạn

Tất nhiên là trên thị trường bạn có thể áp dụng nhiều chiến lược khác nhau để có thể kiếm được tiền từ cổ phiếu. Tuy nhiên nêu như bạn là người mới, bạn chưa biết nhiều về cổ phiếu bạn nên áp dụng đầu tư giá trị vì nó sẽ mang lợi những kinh nghiệm, tránh cho bạn được những rủi ro và bảo toàn được vốn trước khi bạn nghĩ đến việc làm giàu

Xác định lợi thế cạnh tranh bền vững của doanh nghiệp như thế nào?

Một kĩ năng rất quan trọng bạn cần biết trên con đường để trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp đó là:

Bạn cần xác định được lợi thế cạnh tranh bền vững của doanh nghiệp.

Bất kì một siêu cổ phiếu nào bạn có thể kiếm được 300-500% lợi nhuận từ nó cũng tồn tại một vài lợi thế cạnh tranh bền vững sau đó,

Trong giới đầu tư điều này còn được gọi là "con hàokinh tế" . Doanh nghiệp giống như một tòa lâu đài và con hào bao quanh lâu đài là lợi thế cạnh tranh bền vững, bảo vệ lâu đài lại trước những kẻ thù. Mỗi năm bạn chỉ cần mua được một cổ phiếu có "moat" có mức giá thấp  nhất, thì sau vài năm khả năng cao bạn sẽ trở nên giàu có.

Trên đây là toàn bộ những chia sẻ về cách chơi chứng khoán cho người mới bắt đầu, hi vọng bài viết này sẽ đem lại nhiều kiến thức giúp bạn thành công trong việc đầu tư cổ phiếu. Hãy chia sẻ kiến thức của bản thân đến mọi người nhé. Ngoài bài viết này Sort.vn xin giới thiệu đến các bạn đọc một số bài viết liên quan như Hướng dẫn đăng ký kinh doanh qua mạng đơn giản, nhanh chóng